Bir Yanımız Utanç

                         Haberleri açmak istemiyorum her açtığımda kötü şeyler göreceğimi biliyorum. Sonra diğer sosyal medya araçlarında rastlıyorum her türlü kötülük görüntülerine. Bu çağda nasıl olur savaş diyor beynim, aklım almıyor insanın insanı öldürmesini. Ermenilerin geçen aylarda masum insanları bombalaması  televizyondan ne de rahat aktı odalarımıza. Afrika ya da Afganistan'da ki binlerce masumun katledilişi peki. Bir ömür bu görüntüleri seyretmekle geçti. Yaşadığımız şu yıllar boyunca ne kadar çok savaş haberine tanık olduk değil mi? 

                      Canım sıkılıyor her gün aldığım ölüm, cinayet, taciz, kadın katliamı haberlerine. Bergman filmlerini ara ara seyretmeyi çok seviyorum . Skammen filmini izledim tekrardan. Filmde Jan ve Eva bir Avrupa ülkesinde yaşarken iç savaş çıkar ve ikisi bir adaya sığınırlar. Savaştan kaçan bu müzisyen çift üzerinden, yapılan onca savaş filmi içinde en sade olanı belki Skammen yani Utanç. Savaşın  bu kötü halinin uzak bir adaya nasıl ulaştığını, tavuktan bile korkan bir adamın nasıl ölümcül hale geldiğini, insanın tüm duygularını bastıran bir utançla nasıl başbaşa kaldığını öyle güzel anlatıyor ki Bergman.

                          Niye içimizde kötülük barınıyor sorusunu yüzyıllar boyunca herkes düşünmüş, incelemiş. Focucault zorbalığın, kötülüğün önce sıradan insanın iç dünyasında filizlendiğini söyler. Hannah Arendt'in biliyorsunuz kötülüğün sıradanlaştığı tezi vardır. Gözümüzün önünde devam eden en basit bir kötülük bir süre sonra bizim için de normal oluyor. Seyrettiğimiz bunca kötü habere karşı duyarsızlaşıyoruz ve en önemlisi toplum halinde evlatlarımıza bu merhametsizliği aktarıyoruz. İslam anlayışında bu yüzden günahların bile açıkca dile getirilmemesi istenir. Bir haksızlık, bir kötülük karşısında onu değiştirmek için elimizden gelenin yapılması istenir eğer olmuyorsa dilimizle yermemiz o da olmuyorsa kalben inkarı söylenir.  Peygamberimizin sözü şöyledir;  “Sizden biriniz bir kötülük işlendiğini görürse onu eliyle değiştirsin. Eğer buna gücü yetmezse diliyle düzeltmeye çalışsın. Buna da gücü yetmezse kalben nefret etsin. Bu ise imanın en zayıf derecesidir.”

                              Dünya da kötülüğün anlamını izah etmeye çalışan bir çok düşünür, yazar, sanatçı var. Geçen gün bunlardan fazla da ismi duyulmamış olan Yugoslavyanın kurucularından ve aynı zaman da heykeltıraş olan Ivan Mestroviç'in torunu olan Harvardlı sosyolog Stjepan G. Mestroviç'in adına rastladım. Duygu ötesi toplum kavramını ortaya çıkarmış. Merak ettiğim bu kavram için kitabını alıp okumak istiyorum. Bir çok yoldan kötülüğün niye var olduğunu, ne yapmamız gerektiğini görüyoruz ama uygulamakta ne kadar başarılıyız, bilmiyorum...