Çölde Çay ve Paul Bowles

                       

                Genelde  TRT  Türk  seyretmeyi  severim.  Geçenler de  Kentler   ve  Gölgeler  ' di  galiba ,  Paul  Bowles ile  ilgili  bir  program  vardı.  Baştan  sona  zevkle  seyrettim.  Fas'ın  Tanca  kentini  mesken  tutmuş  Bowles  ,   ünlü  eseri   Esirgeyen  Gökyüzü'nü  burada  yazıyor.  Daha  sonra  Çölde  Çay adıyla  filme  çekilen  eser  oldukça  güzel.


                                             


                          Afrika  seyahatına  çıkan  Amerikalı  bir  çiftin  bu  seyahatta  önce  başkalarından ,  sonra da  birbirinden  kopuşu  anlatılıyor.  Sadece Türklerin   değil dünyadaki  bir çok  gezgin  Çölde  Çay  filmin  çekildiği yerleri görmek  yaşadıkları  ruhsal  çölleşmeyi  çözmek,  bu  coğrafyanın  havasını  koklamak  için  Fas'ın  bu  kentine  geliyor. Bir  yazarın  eserlerini  , düşüncesini  anlamak  için  sadece  kitaplarını  okumak  yeterli  değil  diyen  program,  o  yazarın  yaşadığı  yeri de  görmek , yaşamak gerekir  diyor.  50  yılı  aşkın  bir  zaman  Paul  Bowles  Tanca da  yaşıyor  ,  eserlerini  veriyor  hatta  besteler  yapıyor.  Paul  Bowles'i  New Yorktan  Tanca'ya  getiren  neden çok  ilginç.  Çünkü  o zamana  kadar  devamlı  gezen,  kalıcı bir  yerleşimi  düşünmeyen  Bowles  şöyle  diyor :
                      ''  1931   yazında  Gertrude Stein  Güney  Fransa'daki  evinde  iki  hafta  geçirmem için beni  davet  etti.  İkinci  haftanın  başlarında  buradan  nereye  gitmeyi planladığımı sordu.  Pek  bir yer  görmediğim  için  oradan  Riveria 'ya  gideceğimi  söyledim.  Herkes  oraya  gidebilir,  senin daha  güzel  başka bir yere gitmen  gerek ,  neden  Tanca'ya   gitmiyorsun  dedi.  Biraz endişeliydim,  orası  bütçemi  aşabilirdi.   Saçmalık  dedi  Gertrude.  Ucuz  bir yer  orası  .  Ayrıca  tam  sana göre. Bir hafta sonra  bir çok  Kuzey  Afrika  limanına uğrayan  Imerithie  gemisindeydim.  O günden bu yana Gertrude  Stein'a   minnettarım.  Tanca'yı  ilk  gördüğüm günden  bu yana ve  bunca  senedir  Cebelitarık   boğazından Endülüs'ün  dağlarına  bakan  bu  beyaz  şehri  pek sevdim..''

                                           


                      Çocukken  bile  en sevdiği  oyun  harita da  gideceği  yerleri  işaretlemekti.  Hayal ettiği  gibi de yaptı.  19  yaşında  ailesinden  bile  izin  almadan  Avrupaya ilk  yolculuğunu  yaptı.  Bir çok yer  gezdi  ama  tam  50  yıl  Tanca da  kaldı.  O  yıllarda  Tanca  birkaç  ülkenin üzerinde  söz hakkı  olduğu  ,  kurtarılmış  bir bölgeydi.  Bir çok  Avrupalının   geldiği bir yerdi.  Tanca 'da  ömrünün  büyük  bir kısmını  geçiren  Bowles  arkadaşlarını da  bu  şehirde ağırlamış .  Bu  şehirde  Bowles  yabanıl  insanın  enerjisin  buldu,  renkliliğini  buldu.  Bir  batılı  olarak  geldiği bu  yerde  kısa zamanda adapte oldu.
                      O  yıllarda  yapılan bir  röportajda  Tancayı  şöyle anlatmıştı :
 ''  O  ara  sokaklarda   dolaşıp  durdukça  bir de bakarsınız ki   son  yarım  saattir  sessizce  ağlıyorsunuz   ya  da  en  azından   ben  ağladım.  Çünkü   bir  bağlantı  yoktu.Artık  hiçbir şeyle  bağlantım yoktu.  Kendimi  bir  varoluşçu  olarak  görüyorum. Benim  zihnimin  bu  yönde  çalıştığını sanıyorum.  Şimdinin  içinde  yaşıyorum,  gelecek  diye  bir şey  yok.  Herşey  olacağına  varır.''
                    Ne  yazık  ki  ömrünü  Tanca'da   harcayan  Bowles'i  bugün  orada  hatırlayan,  hatırlatan  bir şey  yok.  Bir kentle  özdeşleşen  yazarı  kimse  tanımıyor  orada.  Yalnızca  yaşadığı  apartmanın  önünde  mermere  yazılmış  küçük  bir  yazı var.  Amerikalı yazar  paul Bowles  burada   şu  tarihler  arasında  yaşamıştır diye.