İKİ FİLM : TARKOVSKY FİLMLERİ

ANDREİ  RUBLEV

                        15. yüzyılda yaşamış ikona ressamı Andrei Rublev'in öyküsünde sanatçı-toplum ilişkilerini ele alır. Ortodoks kilisenin paganları yakıp katlettiği, bilimle ugraşanların şeytanla özdeşleştirildiği, toprak beylerinin köylüleri ezdiği ve birbirleriyle çarpıştığı, göçmen Tatarlar'ın Ruslar'a saldırdıkları bir dönemde yaşayan Rublev'in yapıtlarında görülen duygu, saflık ve insana olan inanç, Tarkovski'ye göre toplumsal dehşetin olumsuzlanmasından başka bir şey değildir. Rublev, kilise içindeki ikiyüzlülüğe, sanatçılar arasındaki kıskançlığa dinsel konuların nasıl yapmacık işlendiğine tanık olur. Tarkovski belki de Rublev'de kendi gölgesini görmüştür, çünkü kendisi de Sovyet yönetimince fiziksel bir cezaya çarptırılmadığı halde yakın arkadaşları sık sık tutuklanmış, hapsedilmiştir.
 
          
                                      1966’da filmin çekimleri tamamlandığında , Tarkovsky  bu filmiyle komünist yönetimin çok sert tepkisini çekmiş   ve  gösterimi de yasaklanmış. Tarkovsky, 1967 yılında  Cannes  Film Festivalinde  ödül alınca  film   gösterimi  girmiş. Tarkovsky' nin filmi kafasında tasarlaması 4-5 yıl sürmüş, çekimler de bi o kadar. Bu yüzden  neredeyse  3,5  saat  süren bu filmi seyretmeyi fazla  görmemek  gerekiyor.
                   Tarkovsy'nin kendisi bu film için kardeş katlinin ve Tatar istilasının hakim olduğu dönemde milli kardeşlik özleminin doğabildiğini, bunu da rublev'in üçlemesi "kardeşlik, sevgi ve inanç" idealiyle anlattığını söylemiştir.  Aynı zamanda film 1400-1423 arasında rus ortaçağını değil sanatsal üretim özgürlüğünün de kısıtlanışını gösterir.

STALKER

                
                 

                         Bir bilim kurgu hikâyesini çıkış noktası olarak seçen Tarkovsky, bu çıkış noktasından hareketle insanın en temel ruhsal çatışmalarına, krizlerine ışık tutar. Bilinmeyen bir zamanda, bilinmeyen bir ülkede bir yere meteor düşmüştür. O meteorun bulunduğu alana bir takım inceleme ekipleri gönderilmiş, ama hiçbirisi geri dönmemiştir. Bu alan “Zone- Bölge” olarak adlandırılır ve ziyarete kapanır. Çünkü burada oraya giren her insanın isteğinin gerçekleştiği bir yer vardır : “Room- Oda”. Stalker, bu bölgeye istekli kişileri götürüp onların isteklerinin gerçekleşmesini sağlayan kişilerden birisidir. Filmde, birisi ilhamını kaybetmiş bir yazar, diğeri bir bilim adamı olan iki kişiyi bölgeye götürür Stalker. Film, Stalker, Yazar ve Bilim Adamı’nın yolculuğudur bu anlamda.

                   

                  Akıl, filmde daha çok Bilim Adamı ile görünür hâldedir. “Soyutlamayla düşünmeyi bile beceremiyorsun''.Tam bir iman insanı olan Stalker ise kendisini başkalarının hizmetine adamış acı çeken birisidir. Yazar, sanatın gücüne inanır, ancak şüphecidir. İman etmeyi, dua etmeyi kusur olarak görür.Stalker’ın konusu hakkında konuşabilmek çok zordur, konuşmaya her teşebbüsün de başarısızlıkla sonuçlanması doğaldır. Nefes kesici görüntüler eşliğinde suyun altındaki mikro dünyaya yakından bakıp, onlarla temaşa ederken, Eduard Artemyev’in olağanüstü müziğinin bir duyulup bir kesilen sesi eşliğinde derinlere dalmak ve İncil’den, Kur’an’ın “Kıyamet Sûresi”ndeki ayetlere çok benzeyen ayetleri dinlemek. Daha bir çok ayrıntı  bu filmde...