karamazov kardeşler

                                             

             Kendi kendine yalan söyleyip, söylediği yalana inanan kimse sonunda işi, kendi içindeki, çevresindeki gerçekleri tanımamaya, bunun sonucu olarak da kendisine ve çevresindekilere saygı duymamaya dek vardır. Kendi kendine saygısını yitirince içinde sevgi diye bir şey de kalmaz insanın. İçinde sevgi olmayınca oyalanmak, eğlenmek için kötü tutkulara, iğrenç şehvete bırakır kendisini, hayvanca yaşamaya başlar.bütün bunların tek nedeni insanın, çevresindekilere ve kendi kendine yalan söylemesidir. Kendine yalan söyleyen kimse herkesten çabukta gücenebilir. Gel gelelim, gücenmek bazen hoş bir şeydir, ne dersiniz? Onu hiç kimsenin incitmediğini, hakaret etmediğini bile bile, hiç yoktan bir hakaret yaratmak, iş olsun diye kendi kendine yalan söylemek, olayları büyütmek, bir sözcüğü diline dolamak, pireyi deve yapmak bazen insana zevk verir. Bunun böyle olduğunu bilir, bilir ya gene de önce kendisi gücenir, sonra da yürekten kin beslemeye başlar kendine hakaret eden insana...

                 


               Mayıs  ayının  sonunda  başladım   Karamazov  Kardeşler'e..  Oldukça  uzun , 1008   sy  bir  kitap. Ama  olsun ,  hiç  bitsin  istemiyorum.  Keyifle  , düşüne  düşüne  okuyorum.  Ama  neredeyse  150  sayfam  kaldı. Hele  şimdi  oldukça  önemli  bir  yere  geldim.  İvan  Fyodoroviç'in   şeytanla  hesaplaşması..
               Dostoyevski'nin  kolay,  sade  anlatımını  seviyorum.  Bizi  yormadan anlatacağını anlatıyor,  hayatın anlamını kavramamıza  az  kalıyor sanki onu  okuyunca.. Bir aileyi,  fertlerini etraflıca  anlatırken  kafasını kurcalayan Tanrı, inanç meselesiyle  bizi de   yoruyor.

              Edward Hallett Carr,   Dostoyevski adlı kitabında,  “Peygamber Olarak Dostoyevski, Karamazov Kardeşler” değerlendirmesinde aktarıyor geniş bir bölüm halinde bunu.. “Ben çağın çocuğuyum, inançsızlığın ve şüpheciliğin çocuğu, her zaman böyle oldum ve biliyorum ki ölene kadar böyle kalacağım. İnanca olan bu susuzluk bana ne acılar vermiştir ve hala vermektedir, ona karşı kanıtlarım arttıkça, ruhum da daha da güçlü oluyor.”

             Edward Hallett Carr Dostoyevski adlı kitabının değişik bölümlerinde, hapislik ve sürgün sonrası Dostoyevski ile öncesi arasında, politik eğilim ve dini inanç bakımından temel bir farklılaşma olduğunu bir çok kez ifade etmektedir. “Dostoyevski’nin hayatının ilk kırk yılında dinin hissdelir bir rol oynamamış olması, son yıllarındaki dine düşkünlüğünü kısmen açıklayan bir şey olabilir”  diyCarr.

Keyifle  okumalarım  bitecek  yakında..Yıllar  sonra  tekrar okumanın zevki  de  başka. Dostoyevskinin  bu  kitapta  endişe  ve  sıkıntısını  daha  fazla  hissettim.  İlk  gençlik  yıllarımın özensizliğiyle  okuduğum  kitabı ,şimdi  bir  derece hazmederek okumaktayım..Dostoyevski  inanmak ihtiyacını,  buna  kanıt  aramasını,  Alyoşa'dan  çok  İvan'da  hissettiğimiz  inanç  savaşını  kitabında  bir oya  gibi  işler.

Dostoyevski insani gerçekliğin karanlıklarına daldıkça, günahın kutsalla ilişkisini gösterir bize ve suçsuzluğu değil bağışlanmayı vurgular . Acı çekişle insan ruhu anlamını bulacak ve insanlık sevgiyle kurtulacaktır. Gerçeğin  acımasızlığını  bize  gösterir  Dostoyevski.

Karamazov Kardeşler  dostoyevski'nin  ölmeden 3  ay  önce  yazdığı  400  bin kelimelik bir eser..Tolstoy'un  evini  terk ederken yanına aldığı tek  kitap. Dostoyevski  roman için  iki  yılını  ayırmış, işlediği  karakterler  kendisini  temsil ettiği  öne  sürülmüştür.  Buna  göre   Dimitri  dostoyevskinin   sürgünde  sona eren  romantik  devrini,   İvan  üniversite  yıllarında  ilgi  duyduğu  sosyalist  yönünü,   hatta  bu yolda  tanrıya  inancını  kaybettiği  dönemi,  Alyoşa'da   artık  olgunlaştığı  Tanrıya  inandığı  zamanı  temsil  etmektedir..

Kitap  sonrası   yazılanları  daha  ayrıntılı  okumak  istiyorum.  Hatta   Karamazovi  isimli Çek  yönetmen Petr  Zelenka imzalı  filmide  seyretmek   amacım.